Сайрам-Өгем мемлекеттік
ұлттық табиғи паркі
ұлттық табиғи паркі
Арша (немесе тау аршасы) – біздің таулардың ерекше ағашы. Батыс Тянь-Шань тауларында арша биік, қою бұталы, мықты діңді сұлу ағаш болып келеді.
Бір аңызда, бұдан бірнеше мың жылдар бұрын төрт ағаш қатар өсіпті: қарағай және оның қызы – арша, сексеуіл және оның ұлы – жүзгін. Балалық шақ кезінен арша мен жүзгінді атастырып қойған екен, алайда жүзгіннің отбасы өте кедей болып, қалыңмал жинай алмаған, қарағай мұндай құдаларды ұнатсын ба?
Жүзгін - жігіттің жүрегі жараланып, әкесі сексеуілдің намыстан, өкініштен, жоқшылықтан денсаулығы нашарлап, тез қартайып кетті. Екеуі намыстанғаннан оңтүстікке қарай – сусыз жолды жерге көшіп кетеді. Ол жақта жүзгін тобылғымен танысып өз бақытын табады, кішкене гүлдермен гүлдененді.
Қарағай болса денесін тіктеп жоғары қарай биіктеп өсе береді. Ал Арша тау тастарын ұнатып таудың жоғары белдеулеріне қарай кетеді.
Бақыт байлықтың көптігінде емес, өзіңе жасалған жайлы жағдайда - өмір гармонясында!
Біздің аумақта аршаның негізінен үш түрі өседі:
Зеравшан аршасы, жарты шар тәрізді арша (Саур аршасы) және жоғары белдеулерде өсетін Түркістан аршасы (стелющаяся - жер бетіне жабысып өсетін). Арша ағашы орта есеппен 300-700 жыл жасайды.
Бұл ағаштың тамыр жүйелері мықты, олар жан-жағына 30 метрге дейін таралып топырақты сақтайды, жердің беткі қабатының жылжуына, көшкін мен селге жол бермейді.
Арша ағашының бөрікбасы, бұталар мен жапырақтары күннің соңынан сағаттың айналу жылжу бағыты бойынша үнемі бұрылады да, ағаштың діңі сол бағытта бұралған болып келеді.
Оңтүстік табиғатының інжу-маржаны «Сайрам-Өгем мемлекеттік ұлттық табиғи паркі» РММ-нің құрылғанына 18 жыл толды. Өлкеміздің әсем де, шуақты табиғатын сақтап, оны молайту және сол бір інжу-маржандай ерекше тау ормандарын келер ұрпаққа аманат ету – басты міндетіміз.
Тау табиғаты аясында нәр алып, қуат алып, демалуға келіңіздер!
Ұлттық парк дирекциясында 16-қаңтар күні ғылыми-техникалық кеңестің №1 отырысы өткізілді.
Қаралған мәселелер:
1. Ұлттық табиғи парктің және бөлімдердің 2024 жылға арналған жұмыс жоспарларын бекіту және талдау.
2. Ғылыми техникалық кеңестің 2024 жылға арналған іс-жоспарын бекіту.
3. Ғылым, ақпарат және мониторинг бөлімінің ҒЗЖ бағдарламасы мен жоспарын, ҒЗЖ-ң күнтізбелік жоспарын бекіту.
4. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылды ұйымдастыруда 2024-2027жж арналған іс-шаралар жоспарын бекіту.
5. Әртүрлі мәселелер.
11.01.2024 ж Түркістан облысының мамандандырылған табиғат қорғау прокуроры Б.Әбдешов ұлттық парк жұмысымен танысып, алдағы уақытта түзілген жоспарға сәйкес бірлесіп жұмыс жүргізуге ниетті екенін білдірді.
Айта кетер болсақ, 2023 жылы табиғат қорғау мақсатында құқық қорғау қызметкерлерімен, «Аманат» партиясы өкілдерімен, орман шаруашылығы және жануарлар дүниесі аумақтық инспекциясы өкілдері және шекара қызметкерлерімен бірлесіп 562 рейд ұйымдастырылды. Нәтижесінде 45 заң бұзушылық (оның 44 әкімшілік құқық бұзушылық , 1 өрескел қылмыстық құқық бұзушылық) фактілері анықталған.
09.01.2024 ж ұлттық парк дирекциясында мекеменің бастауыш кәсіподақ ұйымы өкілдерімен 2023 жылды қорытындылап, 2024 жылға жаңа құраммен жаңа жоспар құрылып жиналыс өткізілді. Нәтижесінде бастауыш кәсіподақ ұжымдық келісім шартына сәйкес, ұтымды бастамаларды алға қойып, алдағы уақытта кәсіподақ өкілдері жылына кемінде 2 рет есеп беріп, түрлі талдаулар жүргізуге келісті.
